Page 18 - W centrum uwagi - zakres rozszerzony

Rozdział 1. Człowiek w społeczeństwie
Rozdział 1. Człowiek w społeczeństwie

Rozum czy emocje? Odgrywają ważną rolę w procesie podejmo-
Jedną z cech osobowości, które są szczególnie wania decyzji i dokonywania ocen.
cenione przez wielu ludzi, jest racjonalność. Motywują nas do działania i skupiają naszą
Gdy mówimy o kimś, że postępuje racjonalnie, uwagę na realizacji ważnych celów.
mamy zazwyczaj na myśli, że kieruje się rozu- Regulują relacje społeczne, np. informują
mem, a jego działania są dobrze przemyślane, o potrzebach, intencjach innych ludzi.
uzasadnione (oparte na faktach) i zgodne W różnych okolicznościach wpływ emocji
z logiką, a także prowadzą do założonego celu. na nasze działanie może być pozytywny lub
W wielu jednak sytuacjach nasze zachowania negatywny. Badacze wskazują m.in. na to, że
trudno nazwać racjonalnymi. Wynika to m.in. utrudniają one obiektywną ocenę konkretnych
z faktu, że duży wpływ na nasze postępowanie sytuacji i mogą uniemożliwiać współpracę
wywierają emocje. z innymi ludźmi. Dlatego niezwykle ważne
Emocje to silne uczucia, którym towarzy- jest kontrolowanie własnych emocji, w czym
szą stan pobudzenia oraz specyficzne reakcje pomaga inteligencja emocjonalna.
i formy ekspresji, np. określona mimika twa-
rzy lub postawa ciała. Pojawiają się one u danej Czym jest inteligencja
osoby w odpowiedzi na sytuację, którą ocenia emocjonalna?
ona jako ważną dla siebie. Do podstawowych Jest ona jedną z form inteligencji, czyli zdol-
emocji zaliczamy m.in.: zaskoczenie, smutek, ności umysłowych człowieka umożliwiających
radość, strach, gniew, zazdrość, dumę, miłość, mu m.in. poznawanie różnych zjawisk, ucze-
nienawiść. nie się, rozwiązywanie problemów. Inteligencja
Emocje mają ogromy wpływ na różne sfery emocjonalna obejmuje umiejętności:
naszego życia. rozpoznawania i rozumienia uczucia w chwi-
Kształtują nasze postrzeganie rzeczywisto- li, gdy się ono pojawia,
ści (jest ono inne, gdy jesteśmy smutni, panowania nad emocjami (np. zdolności
i inne, gdy odczuwamy radość). uspokajania się, otrząsania się ze smutku),
motywowania się, czyli podporządkowywa-
Przykład nia emocji i myśli realizacji celów,
rozpoznawania i rozumienia emocji innych
Efekt aureoli ludzi (empatia),
Podczas pierwszego spotkania z daną oso- nawiązywania i podtrzymywania relacji
bą może wystąpić tzw. efekt aureoli. Polega
on na przypisywaniu ludziom określonych z innymi osobami.
cech na podstawie emocji, które wywołują Inteligencja emocjonalna ułatwia podejmo-
oni przy pierwszym kontakcie. Jeśli dana wanie właściwych decyzji, komunikowanie się
osoba wywarła na nas pozytywne wrażenie, z innymi, a także znoszenie krytyki.
jesteśmy skłonni przypisywać jej pozytywne
cechy. Jeżeli natomiast pierwsze wrażenie
było złe, rodzi się przekonanie, że pozna-
ny człowiek posiada cechy negatywne. Czy wiesz, że…
Przykładowo, jeśli jakaś osoba zachowała W niektórych krajach przedstawicielom elity czy
się nieuprzejmie podczas pierwszego arystokracji plemiennej nie przystoi nadmierne
spotkania, możemy uznać, że ma lekcewa- wyrażanie emocji, nawet w najtrudniejszych
żący stosunek do ludzi, jest nieprzyjazna, sytuacjach życiowych. Stąd w niektórych spo-
egoistyczna, nietowarzyska. W podobnych łeczeństwach azjatyckich i afrykańskich często
sytuacjach rzadko przyjmujemy, że mogła na czas pogrzebu wynajmowane są płaczki,
istnieć jakaś przyczyna źle ocenionego które niejako w zastępstwie rodziny wyrażają
zachowania (np. problemy osobiste). żal po utracie bliskiej osoby.

16